Mona Lisa Tablosu Hakkında İlginç Bilgiler
İnsanlık tarihinin en başarılı sanat eseri olan Mona Lisa tablosu hakkında şimdi sizlere bilgiler vereceğiz. Muhtemelen daha önce hiç duymadığınız bu bilgiler sayesinde, Mona Lisa hakkında her şeyi öğrenmiş olacaksınız.
İnsanlık tarihinin en başarılı tablosu olarak kabul edilen Mona Lisa hakkında, şimdiye kadar o kadar çok şey yazılıp çizildi ki, hangisinin doğru hangisinin yanlış olduğunu artık ayırt edemez olduk. Birçok insan ise tabloya bakınca hiçbir gizem, şifre göremediğini, kadının elinin yüzünün gayet normal olduğunu söylüyor. Gerçekten de ilk bakışta tablo gayet sıradan bir portre olarak görünüyor. Ama detaylarına girince yok artık diyeceğiniz şeyler öğreniyorsunuz. Okurları için hazırladığımız bu yazıda, ünlü Mona Lisa tablosu hakkında muhtemelen daha önce hiç duymadığınız, ilginç bilgilere yer vereceğiz. Ama öncesinde tablonun tarihçesinden kısaca bahsedelim. Mona Lisa, dünyanın gelmiş geçmiş en büyük dehası olarak bilinen, zekası ve yetenekleriyle çağları aşan çalışmalara imza atan, ünlü bilim adamı Leonardo da Vinci tarafından resmedilmiştir. Leonardo da Vinci; ressam, astronom, matematikçi, mimar, mühendis, heykeltıraş ve müzisyen gibi birçok sıfata sahiptir. Bir insan aynı anda bu kadar çok şeye ilgi duyup, hepsinde de başarılı olunca haliyle namı asırlar sonrasına kadar uzanıyor. Ancak Leonardo da Vinci, aynı anda birçok şeye ilgi duyduğu için, elindeki işlerin çoğunu yarım bırakmış. Tamamlanması yıllar süren Mona Lisa tablosunun da hala yarım olduğuna dair iddialar bulunuyor. Leonardo da Vinci’nin 1503 yılında yapmaya başladığı Mona Lisa tablosu, İtalyancada La Gioconda, Fransızcada La Joconde olarak ifade ediliyor. Altın oran kullanılarak yapılan, yağlı boya bir portre olan Mona Lisa tablosu hakkında hala çözülmemiş sırlar bulunuyor. Kaşlarından gülümsemesine, elinin şekline, dudak kenarındaki kıvrıma kadar her şeyi ayrı gizem olan bir tablo. Şimdi Leonardo da Vinci’nin gizemlerle dolu ünlü tablosu Mona Lisa hakkında, daha önce hiç duymadığınız 26 ilginç bilgi paylaşacağız. Böylelikle tablonun ortaya çıkış sebebini, tarihini ve genel özelliklerini de öğrenmiş olacaksınız.
Mona Lisa Tablosu Ne Zaman Yapıldı?
Leonardo da Vinci’nin birçok alana aynı anda ilgi duyduğundan az önce bahsetmiştik. Sanırım halk arasında tez canlı denilen bir mizaca sahipti. Hal böyle olunca daha elindeki işi bitirmeden, bir başka işe koyulması gayet olağan karşılanmalıdır. Mona Lisa tablosunu yapmaya 1503 veya 1504 yıllarında başladığı biliniyor. Tabloyu tamamlaması ise 4 yıl sürdü. Ancak dönemin önemli ressam ve sanat tarihçilerinden Giorgio Vasari’nin, Leo için kullandığı şu söz akılları karıştırmaya yetiyor; “Tablo üzerinde dört yıl oyalandı ve tabloyu bitirmedi.” Yani Mona Lisa tablosu esasında yarım kalmış bir tablo olabilir.
Mona Lisa Adının Anlamı
Mona Lisa, Madonna Lisa’nın kısaltması olarak biliniyor. Tablonun isminin nasıl kullanıldığına dair de birçok rivayet var. Kimileri Leydim Lisa olarak çevirirken kimisi Benim Kadınım Lisa olarak kullanıyor.
Tablodaki Kadın Kim?
Leonardo da Vinci’nin resmettiği Mona Lisa tablosundaki oturmuş kadının kim olduğu yönünde türlü türlü rivayetler var. Geneli, o kadının kim olduğunun asla bilinmediğini ve bir sır olarak kalacağını söylese de sergilendiği müzede Francesco del Giocondo’nun karısı, Lisa Gherardini Portresi ismiyle yer alıyor. Yani en genel ve kabul görmüş olan bilgi, tablodaki kadının Fransız bir tüccarın karısı olduğu yönünde. Tablodaki kadının kim olduğuna dair çıkan diğer ihtimaller arasında tablonun ressamı Da Vinci’nin annesi Catesine Buti del Vacca de olması da yer alıyor. Bunlardan başka; Meryem Ana, İtalyan Medici ailesinin bir kızı, Milano düşesi İsabella of Aragon, Leo’nun ilgi duyduğu bir erkek çocuk, Cecilia Gallerani ve Costanza d’Avalos (La Giocondo) gibi isimler de yer alıyor. Son olarak tablodaki kadının aslında Leonardo da Vinci’nin kendisi olduğu yönünde çıkan söylentiler de var.
Tablo Şu An Nerede?
Gizemlerle dolu Mona Lisa tablosu şu anda, Fransa’nın başkenti Paris’te yer alan Louvre Müzesi’nde sergilenmektedir. Fransız İhtilali’nden sonra buraya taşınan tablo, birkaç kez farklı saraylara götürülse de sonra yeniden Louvre Müzesi’ne getirilmiştir. Fransız devrimine kadar gezindiği yerler arasında, Napolyon’un metresi Josephine’nin yatak odası bile var. Müzede 6 binden fazla sanat eseri olmasına rağmen, gelen ziyaretçilerin neredeyse tamamı Mona Lisa’yı görmek istiyormuş. Louvre Müzesi’ne ise her yıl 6 milyondan fazla kişi gelmektedir. Tablonun kendine ait bir odası bulunuyor ve yılda sadece bir kez bakım için bu odadan çıkarılıyormuş. 3 kat camın arkasında, 20 derece sıcaklıkta muhafaza edilen tablonun temizlik yapılacağı gün ise müzenin en az ziyaretçi alan ve sakin günü oluyor.
Tablonun Konusu Nedir?
Tabloda oturmuş ve ellerini birbirine bağlamış bir kadın tasvir edilmektedir. Ancak bu alelade bir portre değil elbette. Leo’nun resmettiği kadın aslında bir piramiti oluşturuyor. Kadının ellerinin kıvrımı aslında piramitin köşesiymiş. Tablodaki ışık yansımalarına bakıldığında, alt zeminde geometrik bir çizimin olduğu da anlaşılıyor aslında. O dönemde oturmuş bir kadın portresi yaygın olmadığı için hemen dikkat çeken tabloda çok fazla detay var. Örneğin; kadının kaşlarının olmaması, yüzündeki ifade, ellerini tutuş şekli vs. detayları bulunmaktadır.
Mona Lisa’nın Kaşları Neden Yok?
Evet tabloya baktığınızda, Mona Lisa’nın kaş ve kirpiklerinin olmadığı ilk bakışta fark ediliyor. Bu konu hakkında da oldukça fazla efsane ve rivayet bulunuyor. Bunlardan ilki tablonun yapıldığı Rönesans döneminde, kadınların kaşlarını tamamen alma modası vardı. Yazar Chuck Palahniuk’a göre ise aslında tablo ilk yapıldığında kadının kaşları vardı. Ancak temizliği sırasında kullanılan yanlış bir malzeme, kaşların silinmesine sebep oldu. Bu konuyu enine boyuna araştıran bir Fransız mühendis, farklı bir teknik kullanarak, aslında tablonun ilk çizildiğinde kadının kaşlarının olduğunu tespit etmiş. Peki ilk çizimde var olan kaş ve kirpikler daha sonra neden yok oldu? Ya da aslında gerçekten kaşları yok muydu? Fransız mühendis Pascal Cotte, Louvre Müzesi’nde, 3 yıl süren bir araştırma yaptı. Kızılötesi ışınlarla ve 240 megapixellik tarama ile yaptığı çalışmada, Mona Lisa’nın kaşlarının restorasyon sırasında silinmiş olabileceği sonucuna ulaştı. Tabloyu olduğundan 24 kat daha büyüterek yaptığı incelemede, en ufak bir tüy tanesi belirtisine rastlamadığını bildirdi. Başka bir rivayete göre; Mona Lisa resmin yapıldığı dönemde 24 yaşındaydı. O sıralarda ise genç kadınların geçirdiği, kaş, kirpik ve hatta saçların bile dökülmesine sebep olan bir hastalık yaygındı. Aslında Mona Lisa’nın saçları da yoktu ve tablonun çizim sürecinde peruk takmak zorunda kalmıştı. Tabi bunlar doğruluğu tartışılır rivayetler, biz söyleyenlerin yalancısıyız. Tablonun en çok tartışılan konularından biri olan kaş meselesine başka bir yorum ise Hulio Ermida adındaki bir jinekologdan geldi. Ermida’ya göre, Mona Lisa çirkin ve hasta bir kadındı. Geçirdiği sinirsel bir şok yüzünden de yüzündeki tüm tüyler dökülmüştü. Yine Ermida’nın başka bir bakış açısı ise Mona Lisa’nın yüzünde ölen çocuğunun acıları vardı. Yani geçirdiği kriz belki de bu acı olabilirdi.
Mona Lisa Tablosu 1911 Yılında Çalınmıştı
Paris’te Louvre Müzesi’nde sergilenen Mona Lisa, 21 Ağustos 1911 sabahında yerinde yoktu. İlk başta müze çalışanları buna pek önem vermedi, yerinin değiştirilmiş olabileceğini felan düşündüler. Ancak polisin bir hafta süren araması sonucunda, müzenin ikinci katında tablonun çerçevesi bulundu. Çalındığı o dakikadan sonra anlaşılan tablonun arayışı ise bir hayli yoğun oldu. Gazeteler, sokak ilanları bu haberle yankılanıyordu. Ve muhtemelen o tarihe kadar birçok insan böyle bir tablonun varlığından bile haberdar değildi. Çalınma olayı sayesinde tüm dünyada duyulan Mona Lisa tablosunu çalan şüpheliler arasında ünlü ressam Pablo Picasso bile vardı. Tam 27 ay sonra bir galeride satılmaya çalışılırken bulunan tablo, Vincenzo Peruggia adında bir İtalyan tarafından çalınmıştı. 20. yüzyılın en büyük soygunu olarak kabul edilen bu olay, müzenin eski çalışanı Peruggia tarafından yapıldı. Tabloyu 100 bin dolara satmaya çalışırken yakalanan Peruggia savunmasında; “Asıl hırsızlığın İtalyan ressamın tablosunun Fransa’da olmasıdır” sözlerini söyledi. Halbuki İtalyan ressam Leonardo da Vinci, Mona Lisa’yı zamanında Fransa Kralı Francis’e, 4000 altın karşılığında satmıştı.
Tablodaki Kadına Aşık Adam
Ne kadar doğru bilinmez ama Mona Lisa tablosundaki kadına aşık ve bu aşk uğruna intihar eden bir adamın olduğu biliniyor. İsmi bilinmeyen bir aktör, tablodaki kadının aşkına daha fazla dayanamamış ve Paris’te bir otel odasının camından atlayarak intihar etmiş. İçinde yaşadığı ve büyüttüğü bu aşkı ise ardında bıraktığı nottan öğrenmişler.
Nereleri Gezmemiş ki?
Leonardo’nun tabloyu yaptığı 4 yıl boyunca yanından ayırmadığı biliniyor. Tablo tamamlandıktan sonraki yıllarda da yine bu alışkanlığını devam ettirmiş. Önce Fransa kralına satılmış, daha sonra Paris, Fontainbleau, Versailles gibi yerlerde ve saraylarda konuk olmuş. Fransa’nın en uzun süre tahtta kalan kralı 14. Ludwig’in koleksiyonunda bir süre yer aldıktan sonra, Paris’teki Louvre Müzesi’nde sergilenmeye başlamış. Tam artık kendine yakışır güvenli bir yer buldu derken, Napolyon tarafından müzeden alınarak evinin yatak odasına konulmuş. Ancak Napolyon’un dönemi sona erince, tablo yeniden Louvre’nin yolunu tutmuş. Hırsızlık olayına maruz kalıp, 2 yıldan fazla bir süre müze dışında kalmış ve Allah bilir nerelerde saklanmış. Çalındıktan 27 ay sonra Floransa’da bulunan tablo, tekrardan Louvre Müzesi’ne getirilmiş.
Mona Lisa Hakkında Yazılmış Kitaplar
Dünyanın en ünlü tablosu olan Mona Lisa hakkında şimdiye kadar yazılmış birçok kitap bulunuyor. Bunlardan bazıları; -Mona Lisa Tebessümü (Aldous Huxley), -Mona Lisa’dan Gizlenmek (Hüseyin Doğan), -Mona Lisa Kaçırıldı (Darian Leader), -Mona Lisa’yı Takip (Tricia Goyer – Mike Yorkey), -Matematik ve Mona Lisa (Bülent Atalay), -Kayıp Mona Lisa (Şebnem Pişkin), -Ben Mona Lisa (Jeanne Kalogridis) -Da Vinci Şifresi (Dan Brown)
Mona Lisa Hakkında Yapılmış Filmler
Öncelikle şunu söylemeliyiz ki adında Mona Lisa olan her film, bizim sırlarla dolu Mona Lisamız ile ilgili değil. Leonardo da Vinci’nin Mona Lisa tablosu ile ilgili yapılmış bazı sinema filmleri arasında; Dan Brown’un romanından uyarlanan 2006 yapımı Da Vinci Şifresi (The Da Vinci Code) ile 2012 yapımı Eksik Parça: Mona Lisa Hırsızı, Gerçek Öykü (The Missing Piece: Mona Lisa, Her Thief, the True Story) adlı filmler yer alıyor.
Mona Lisa Tablosunun Kopyaları
Mona Lisa bugüne kadar birçok ressam tarafından yapılmıştır. Bunlardan bazıları orijinaliyle alakasız olurken, bazıları tıpatıp aynısıdır. Yapılan kopyalarından en ünlüsü, Leonardo’nun öğrencisi tarafından resmedilen ve İspanya’daki Prado Ulusal Müzesi’nde uzun yıllardır sergilenen tablodur. Orijinalinden bile daha iyi korunan eser, daha sonra Louvre Müzesi’ne taşındı. Tablonun varlığı ise tamamen tesadüfen fark edilmiş. Leonardo da Vinci ile ilgili yapılacak sergide, müze yetkilileri büyük bir araştırma içine girmiş ve tesadüfen Prado’daki tabloyu bulmuş. Tablonun ise 17. yüzyıldan beri İspanya’da olduğu tahmin ediliyor.