TOKAT:YAĞIBASAN MEDRESE

Anadolu’nun ilk medreselerinden: Tokat Yağıbasan Medreseleri

Anadolu’nun ilk medreselerinden olan Niksar ve Tokat Yağıbasan Medreseleri 12. yy. ortalarında yapılmışlardır. Kapalı avlulu olan medreseler plan bakımından da birbirine çok benzemektedir. Yalnız Tokat Yağıbasan 3 eyvanlı, Niksar örneği ise 2 eyvanlıdır. Moloztaş malzemeyle yapılmışlardır. Tokat, Sulusokak mevkiindeki medresenin 1247 tarihli onarım kitabesi Müzede olup, Nizameddin Yağıbasan tarafından yaptırıldığı yazılıdır. Nizameddin Yağıbasan, Danişmendlilerin Sivas kolunun 3. hükümdarıdır.

Sulusokak’ta Takkeciler Camii’nin güneyindedir. 1148 ve 1157 yılları arasında yapılmıştır. En önemli özelliği Anadolu’nun ilk medreselerinden biri olmasıdır. Avlu kubbesi 14 metre çapında ve ortasında 10 metreye yakın açıklığı vardır. Birisi Niksar’da diğeri de Basra’da olmak üzere bu özelliği taşıyan 3 medreseden biridir. Moloz taştan sade ve süslemesiz olarak inşa edilen yapı, iki yandan da eyvanlar ve tonozlu odalarla çevrelenmiştir. medrese Selçuklu Sultanı 2. İzzettin Keykavus’un hükümdarlığı döneminde 1247 yılında onarım görmüştür. O günden bu yana asırlardır ihmal edilmiş, özellikle Osmanlılar zamanında göçmen barınağı olarak kullanılmıştır. 1939 yılındaki yer sarsıntısı kubbe tonozlarda çökme ve çatlamalara yol açmış onarım kitabesi düşerek parçalanmıştır.Şimdilerde Restore Edilmektedir

Niksar Günümüzde Tokat vilayetinin bir ilçesi olan Niksar, Pontus Krallığı döneminde Caberiaadıyla anılırdı. Niksar sayfiye alanlarına pek çok mabet, saray ve mesken inşaa edilmiştir. MÖ 72 yıllarında Romalılar ile Pontuslular arasında cereyan eden Mithridat savaşlarının üçüncüsü Niksar’da yapılmış ve şehir Romalıların eline geçmiştir. Romalılar, şehre Neo-caesarea (Kayser'in yeni şehri) adını vermiş ve Niksar ismi Neocaesarea'dan dönüşmüştür.

Niksar, Romalılar döneminde ayrıca Diospolis, Sebaste isimleriyle anılmıştır. 1672 yılında Niksar’a gelen meşhur seyyahımız Evliya Çelebi ise Seyahatname’sinde Niksar ismi hakkında uydurulan bir hikâyeyi "bu Niksar'ın doğusu Nik Hisar, yani iyi hisar olup hafifletmek suretiyle yanlış olarak Niksar denir" diye nakleder.

Roma İmparatorluğu'nun MS 395 senesinde ikiye bölünmesiyle Niksar, Bizans egemenliğine girmiştir. 11. yüzyılda Türklerin Anadolu’ya yaptıkları akınlarda 1067 yılında Alp Arslan’ın komutanlarından Afşin Bey tarafından fethedilmiş, ancak 1068 yılında tekrar Bizans’ın eline geçmiştir. Malazgirt Savaşı sonrasında ise Artuk Bey tarafından fethedilen Niksar, 1073’te tekrar elden çıkmıştır.

Niksar’ın asıl fâtihi Danişmendli Devleti’nin kurucusu olan Melik Danişmend Gümüştekin Ahmet Gazi olmuştur. Danişmend Gazi fetihten sonra Niksar’ı sahil Rumlarına karşı mücadelede kendisine hem bir üs hem de bu devletin başkenti olarak seçmiştir. Bu dönemde Niksar ilim ve kültür merkezi haline gelmiştir.

Yağıbasan Medresesi'ne Nasıl Gidilir ? Nerede ? Ulaşım Yağıbasan Medresesi, Tokat'ın Niksar ilçesinde yer almaktadır. İlçe merkezinde bulunan Niksar Kalesi'nin içinde yer alan medreseye, kolay bir şekilde ulaşım sağlamak mümkündür. Tokat ile Niksar arası 58 kilometredir. Tokat Otogarı'ndan kalkan Niksar dolmuşlarına binerek ilçeye ulaşım sağlayabilirsiniz. Niksar Otogarı'ndan ilçeyi gezerek Niksar Kalesi'ne doğru 30-40 dakikalık bir yolculuk yapabilir veya otogardan dolmuş / taksi gibi araçlara binerek Yağıbasan Medresesi'ne ulaşabilirsiniz.